https://www.ispeech.org
Zamanımızın ortalama %70’ini iş ve %20’sini ev ortamında kapalı mekanlarda geçiriyoruz. Kapalı mekanlarda bulunan virüsler ve bakteriler sağlık açısından ciddi tehditler oluşturmaktadır. Binalarda kullanılan uygunsuz havalandırma sistemleri de beraberinde ciddi sağlık problemlerini de getirmektedir. Isı kazanımı amacıyla tamamen izole edilmiş binalarda hava kalitesi düşüklüğüne neden olan havalandırma sistemlerindeki sorunların da eklenmesi, bizleri ciddi sağlık problemleri ile karşı karşıya bırakmaktadır.
Binalardaki hava kalitesinin sağlanması için, solunum yollarında rahatsızlığa neden olan mikroorganizma, bakteri, virüs vb zararlıların iç ortamlarda yayılmaları engellenmelidir. Bu sağlandığı zaman alerjik burun nezlesi, sinüzit, alerjik göz nezlesi, astım, ürtiker, egzama, Sars, Covid gibi hastalıklardan kaynaklanan sağlık ve iş kaybı sorunları ortadan kalkacaktır.
Günümüzde kullanılmakta olan hava filtreleri sınıflarına göre toz, partikül ve mikroorganizmaları son derece iyi performansla havadan ayırmaktadırlar. Ancak bu filtreler havadan ayırdıkları kirleticileri kendi üzerlerinde biriktirirler. Partikül ve mikroorganizmaları etkisiz hale getiremezler. Kirleticileri kendi üzerlerinde biriktiren filtreler, istenmeyen sağlık sorunlarına neden olmamaları için değiştirilirken tıbbi atık sınıfında değerlendirilmelidirler.
Yaşam alanlarımızdaki bakteri ve virüsleri ozonla etkisiz hale getirmek mümkündür. Kapalı bir mekandaki havayı ve tüm ulaşılamaz noktaları ozonla bakteri ve virüslerden arındırmak mümkündür. Aktif ozon kimyasal madde veya zehir içermez, kalıntı bırakmaz. Bakteriler ve virüsler üzerinde yok edici etkisi vardır.
Merkezi iklimlendirme sistemlerinde aktif ozon kullanıldığında ortam havasında bulaşıcı hastalık riski en alt seviyeye indiği gibi istenmeyen kokuların oluşumu da engellenir. Ozon havadaki bakterileri ve mikropları etkisiz hale getirerek havayı temizler. Ozonlama işlemi esnasında veya ozonlama işlemi tamamlandıktan sonra ortamın havalandırılması ile beraber ozon molekülleri oksijene dönüşür. Ortamda ferahlık ve zindelik hissi oluşur. Bu özelliği sayesinde ozon, diğer dezenfektan maddelerinin aksine atık madde bırakmaz ve yan ürün oluşturma riski taşımaz.
Ozonla yapılan çalışmalar sonucunda , ozonun güçlü bir oksidan olması sayesinde suda ve havada ;
- Mikrop kırıcı olarak
- Koku giderici olarak ve
- Ortamı kirleten pek çok organik molekülün yok edicisi olarak kullanılabileceği test edilmiştir.
Ozonun bilinen bütün virüs, bakteri, mantar, maya ve küf çeşitleri için yok edici etkiye sahip olduğu uluslararası yayınlanan birçok makalede açıklanmıştır. Bu nedenle konutlar, marketler, alışveriş merkezleri, plazalar, oteller, hastaneler, fabrikalar, eğitim kuruluşları, üretim tesisleri gibi tüm alanların havalandırma ünitelerine veya klima santrallerine aktif ozon uygulayarak mekanları kirleticilerden arındırmak mümkündür.
Ozon bilinen en güçlü oksidandır. Çevreye zarar vermez, çevre dostudur. Kimyasal madde içermez. Kullanım sonrası tortu veya kalıntı bırakmaz. Antibakteriyeldir. Hemen etki eder, kalıntı bırakmaz. Klordan 3.125 kat daha etkilidir. Bakteri, küf, spor, jerm ve mantar oluşumunu engeller ve yok eder. Havadan üreyen birçok bakterinin oluşumunu engeller. Kimyasal maddelerden kalan atıkları yok eder. Haşerat ve zararlıların çoğalmasını önler. Gıdalarda kullanımı güvenlidir. Depolanamaz, kullanım yerinde üretilir. Ozon kullanımında dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan birisi de T.C. Sağlık Bakanlığı’nın kriterleri esas alınarak imal edilen ünitelerin, uygulama talimatlarına göre kullanılmasıdır.
Ozon günümüzde birçok alanda kullanılmaktadır. İçme suyu arıtma tesislerinde ön klorlamanın yerine, içme suyu şişeleme tesislerinde dolum suyu veya çalkalama suyunda, atık sularda KOI oksidasyonu organik madde gideriminde, demir-mangan oksidasyonunda ozonlama + filtrasyon ile sudan uzaklaştırmada,nitritin nitrata oksidasyonunda, siyanür, fenol, azotoksitler, pestisidler, klorlu hidrokarbonlar gibi zehirli maddelerin oksidasyonunda, atıksularda renk gideriminde, atıksuların biyolojik arıtılabilirliğinin optimizasyonunda ve BOİ/KOİ oranının yükseltilmesinde, havadaki koku oluşturan organiklerin oksidasyonunda, soğutma kulelerinde biyosid yerine ozon dozlanmasında, CIP kimyasalları ile yapılan gıda, meşrubat vb. sanayilerde üretim hatlarının temizliğinde, yüzme havuzları sirkülasyon suyunda, balık üreten kuluçkahanelerde, tavuk çiftliklerinde, hayvan barınaklarında, kimya sanayiinde kimyasal sentezde, kağıt sanayinde klor- klordioksit ile yapılan ağartmada, tıbbi alanlarda tedavi ve koruma amacıyla, soğuk hava depolarında sebze ve meyvelerin ömrünün uzatılmasında, baharat işleme tesislerinde, yemek fabrikalarında, tarımsal ilaç kalıntılarının giderilmesinde, küf, bakteri ve benzeri mikroorganizmaların yok edilmesinde, yangın sonrası oluşan yanık kokusunun giderilmesinde ve her türlü istenmeyen kokuların giderilmesinde ozon kullanılabilir.
Havalandırma ve klima santralleri için geliştirilen endüstriyel aktif ozon ünitelerinin montajı oldukça kolaydır. Herhangi bir tadilat gerektirmeden taze hava kanalına bağlanarak uygulanabilirler. Endüstriyel ozon üniteleri ile kapalı mekanlara mesai saatleri dahilinde düşük dozlarda ozon verilerek kişilerin koruma altına alınması, mesai saatleri sonrasında ise yoğun dozlarda ozon verilerek şoklama yapılması mümkündür.
Hayatımızın olmazsa olmazı olan hava kalitesinin artırılması ve korunması konusunda dünyada yaygın olarak kullanılan yeni teknoloji ozon üniteleri, merkezi havalandırma sistemlerini kullanan tüm kapalı mekanlar için hava ve yüzey sterilizasyonu açısından etkili bir çözüm olarak değerlendirilmelidir. Ozon üniteleri kapalı mekanlarda hava kirliliği ve bu kirliliğe bağlı olan yüzeylerde oluşan mikroorganizmaları etkisiz hale getirir. Bu üniteler bağımsız çalışabildikleri gibi havalandırma sistemlerine de monte edilebilirler.
Binaların klima santrallerine veya havalandırma kanallarına kolayca monte edilebilen ozon üniteleri ile kapalı ortamlarda teneffüs edilen havayı virüs ve bakterilerden arındırmak mümkündür.
İlker KURAN