Ameliyathanelerde Laminar Hava Akışı
Ameliyathanelerde mikrop ve parçacık konsantrasyonunu azaltmak için, daha önceden iklimlendirilmiş hava, son kullanım noktasında HEPA filtrelerden geçirilerek ortama verilir. Hava dağıtım sistemi ameliyathanedeki hava kalitesi için önem taşımaktadır. Bu amaç doğrultusunda laminer akışı sağlayacak veya ortamda en az türbülansı oluşturacak hava dağıtım cihazları geliştirilmiştir. Hava dağıtıcıları ortamdan daha düşük sıcaklıktaki havayı ameliyat bölgesine vererek kirli havanın egzost menfezlerine doğru yer değiştirmesini sağlar. Ayrıca içerdikleri HEPA filtreleri ile mikrop ve partikülleri tutarak ameliyat bölgesine verilmesini engeller. Laminar akış, karekteristiğinden ötürü herhangi bir engelle veya ısı farkı ile karşılaştığı zaman türbülansa girmektedir. Bununla birlikte düşük hızlı hava verilmesi , bir yandan ameliyet zonunda soğuk havanın direk düşmesini engellerken öte yandan akışı daha hassas yapar.
Laminar hava akışını bozan dış etkenler temiz havanın oda havası ile karışmasına neden olmakta ve ameliyat zonundaki mikrop ve partikül konsantrasyonunu hızla arttırmaktadır. Hava akışını bozan etkenler ise detaylı olarak, ameliyat yapan ekibin fiziki ve termal etkileri ile ameliyathanedeki konumları,tıbbi cihazlar ve ameliyat malzemelerinin konumları, ameliyat masası lambası konumu ve termal etkisi olarak sayılabilir. Ameliyatı gerçekleştiren ekibin ameliyat esnasındaki konumu ile ,ameliyat masası aydınlatması hava akış zonunda türbülans oluşmasına neden olur. İnsanlardan yayılan ısı yükleri azaltılamaz. Ameliyat masası aydınlatmasının ve tıbbi cihazların hava akışında oluşturduğu türbülans aerodinamik dizayn iyileştirilerek azaltılabilir. İyileştirmedeki amaç, kararlı,laminer soğuk havanın direk düşmesine olanak vermeyen hava akışlı, türbülansa mümkün olduğu kadar az sebebiyet veren ameliyat masası aydınlatması ile kombine olmuş, mikrop ve partikülleri ameliyat zonundan deplase eden ameliyat sistemi elde etmektir.
Hava atış mesafesi içerisinde, soğuk ve laminar havanın hızı, düşeyde aşağıya doğru artmasına rağmen ,akış laminar kaldığı sürece konforsuzluk etkisi oluşturmamaktadır. 0,15 m/sn hava çıkış hızında aşağı doğru laminar akış düzgün olarak sağlanır. Üfleme havası sıcaklığı, ortam sıcaklığının 0,5 ila 4 K aşağısında olmalıdır. İzotermal durumlarda veya ılık üfleme havasında akış laminar değildir. Ayrıca ortam havası ile karışacağından amaca ulaşılamaz.
Ameliyat masası çevresinde temiz zon olarak adlandırılan laminar akışa sahip bölge oluşturulurken, bu bölgenin ortam havası ile temasta bulunduğu bölgede ise üfleme havası ile ortam havası engellenemez bir şekilde karışmakta ve karışım zonu oluşmaktadır. Çünkü ameliyat masası etrafında herhangi bir asılı perde vb.ekipman ile ayırma yapılamamaktadır. Ameliyat zonunun 0,5 mt çevresinde filtrelenmiş ve partikülsüz besleme havasının sağlandığı
kontrol edilmeli ve karışım zonunun bu bölgede olması engellenmelidir. Bununla beraber 1,4 mt genişliğindeki laminar akış ünitesi kullanıldığı takdirde ,ameliyat masasının 0,5 mt çevresinde filtrelenmiş , partikülsüz hava sağlanmaktadır.’Mixing Zone’ bu alanın dışında kalmaktadır.
Kaynak: Dipl.-Eng.F.Masuhr
Çeviren: Aylin GÜLPINAR