Ultraviyole ışın nedir? Nerelerde kullanılır?
UV ışınlar elektromanyetik spektrumda dalga boyu 10 – 400 nm aralığında olan ışınlardır. 1 nm = 10-9 m yani metrenin milyarda biridir. İnsan gözü 400-800 nm dalga boyu aralığını görebilir. 400 nm sınırının altındaki bölgede kalan UV ışınları insan gözü tarafından algılanamazlar.
UV ışınları dalga boyuna göre birbirinden ayrılırlar.
UVA (315 – 400 nm)
UVB (280 – 315 nm)
UVC (100 – 280 nm)
MUV (200 – 300 nm)
VUV ( 10 – 200 nm)
UV bölgenin biraz daha altında dalga boyu 0,1-10 nm aralığını kapsayan X-ışınlarıysa röntgen ışınları olarak da adlandırılır. Bu bölgedeki ışınlar tıbbi görüntüleme alanında kullanılmaktadır.
Dalga boyu görünür bölgedeki ışınlara kıyasla daha kısa olan UV ışınlarının frekansları ve toplam enerjileri de daha yüksektir. Enerjisi 10 eV üzerinde olan dalga boyu 125 nm altındaki UV ışınları hidrojen ve oksijen atomlarını iyonize edebilecek enerjiye sahiptirler. Bu ışınlar insan sağlığına zarar verebilirler. Etkisi altında kalınan süreye göre insan vücudunda güneş yanığı ve deri kanseri gibi rahatsızlıklara neden olabilirler. Düşük dozda UVB ışın alımı insanların ihtiyacı olan D vitamini üretilmesi için gereklidir. Dış yüzeyi yaklaşık 5800 K sıcaklığında olan güneşin yaydığı ışınımın yaklaşık %10 kadarı UV bölgesindedir. Atmosferin stratosfer tabakasında bulunan ozon katmanı UVC bölgesindeki ışınların tamamını, UVB bölgesindeki ışınların da çoğunu pasifize ederek bu zararlı ışınların dünyaya ulaşmasını önler.
Güneş ışığı altında kalan kişilerin koruyucu kremler kullanmaları UV ışınlarından korunmaları içindir.
Atmosferin güneşten dünyaya ulaşan UVC ışınlarının tamamını, UVB ışınlarının da büyük bir kısmını yok etmesine rağmen güneş ışınlarının yeryüzüne ulaşabilen 290-320 nm dalga boyu aralığında kalan sınırlı bölümü ise mikrop deaktivasyonu için kullanışlı durumdadır.
290-320 nm dalga boyundaki UV ışınlarını içeren güneş ışını miktarı güneş ışınlarının düşme açısına, mevsime, bölgenin yüksekliğine, günün saatine ve ozon katmanındaki anlık değişime göre farklılık gösterir.
UV ışın kaynağının seçilmesi
UV sterilizasyon uygulamalarında hangi güçte ve hangi dalga boyunda ışık kaynağının kullanılacağı projeye göre seçilmesi gereken bir tasarım parametresidir.
Yüksek UV sterilizasyon verimi elde etmek için, hangi optik güçte ve hangi dalga boyunda UV ışığının seçileceği, ne şekilde monte edileceği, sterilizasyon mesafesinin ve uygulama süresinin ne kadar olacağının doğru tespit edilmesi gerekir.
Sterilizasyon veriminin başarısını ölçmek için işlemden önce ve işlemden sonra alınan numuneler laboratuvar ortamında karşılaştırılır. Sonuçlar logaritmik olarak karşılaştırılır. Ne kadar mikroorganizmanın yok edildiği ve ne kadarının kaldığı tespit edilerek sterilizasyondaki başarı yüzdesi hesaplanır.
Materyale ulaşan toplam UV optik güç / yüzey alanı formülü ile materyal üzerindeki UV ışık akışı hesaplanır ve W/m2 birimi ile ifade edilir. Işık akışını uygulama süresiyle çarparak materyalin aldığı toplam UV dozunu yani birim alan başına uygulanan UV enerji miktarını J/m2 biriminde hesaplayabiliriz.
Mikroorganizma kaplı bir yüzeyde belirli bir log indirme faktörünü elde etmek için gerekli UV ışını doz miktarının belirlenmesi önemli bir araştırma konusu olarak değerlendirilmelidir.
UV ışınlarının merkezi klima sistemlerinde kullanılması
Ultraviyole ışınları merkezi klima sistemlerinde kullanılmaktadır. Merkezi klima veya merkezi havalandırma sistemlerinde kullanılacak olan UV ışın sistemlerinden yüksek verim alabilmek için boyut, debi, güç, verim yüzdesi, ışın seçimi gibi faktörleri içeren hesap prosedürleri dikkate alınarak tasarım yapılmalıdır.
Klima santralleri veya taze hava santrallerine uygulanacak UV ışın sisteminin sadece yansıdığı alanda etkili olduğu unutulmamalıdır. Merkezi havalandırma ünitelerinin içerisine uygulanan UV ışın sisteminin iç ortam havası ve iç ortam yüzeyleri üzerinde etkisi zayıf olacaktır. Başka bir ifade ile merkezi havalandırma ünitelerinin içerisine uygulanan UV ışın sistemi iç ortam havasını ve iç ortam yüzeylerini bakteri ve virüslerden arındırmada yetersiz kalacaktır.
Merkezi klima veya merkezi havalandırma sistemlerinin iç ortam havası ve iç ortam yüzeylerinde oluşan bakteri ve virüslerden tamamen arındırılmasında etkili olması için mutlaka endüstriyel ozon ünitelerinden istifade edilmelidir.
Merkezi klima sistemlerinde ozon kullanımı ile ilgili detaylı bilgi için https://www.alperen.com.tr/urunler/endustriyel-ozon-sistemleri/ sayfasını inceleyebilirsiniz.
UV ışınlarının kişisel eşyalarda kullanılması
Ultraviyole ışınlarının ve ozonun bilinen tüm virüsler, bakteriler, mantarlar, mayalar ve küfler üzerinde yok edici bir etkiye sahip olduğunu biliyor musunuz? Uluslararası birçok akademik araştırmada ultraviyole ışınlarının ve ozonun dezenfektan etkisinden bahsedilerek bakteri ve virüsleri yok etmek için kullanılabileceği öngörülmüştür. Ultraviyole ışınları ve ozon gazı diğer dezenfektan yöntemlerinden çok daha güçlüdür. Ultraviyole ışın ve ozon uygulaması yapılan herhangi bir nesnenin yüzeyleri virüs, bakteri ve benzeri mikroorganizmalardan kısa sürede arındırılır.
Alperen Mühendislik tarafından tasarlanan ve imal edilen Alp UVX03 serisi ultraviyole üniteleri ile vücud bakım aletleriniz, makyaj malzemeleriniz, mutfak eşyalarınız, diş fırçalarınız, makaslarınız, cüzdanlarınız, cep telefonlarınız, laptoplarınız, hesap makineleriniz, mauslarınız, uzaktan kumandalarınız, ofis aletleriniz, kargo poşetleriniz, paralarınız, gözlükleriniz, kalemleriniz, çantalarınız, anahtarlarınız, maskeleriniz, eldivenleriniz, yüzükleriniz, küpeleriniz, oyuncaklarınız, can dostlarınızın mama kapları gibi vücudunuza temas eden tüm aksesuar ve eşyalarınızı bakteri ve virüslerden hemen arındırabilirsiniz
Alp UVXO3 serisi taşınabilir ultraviyole ünitelerini hastaneler, eczaneler, muayenehaneler, klinikler, alış veriş merkezleri, plazalar, atölyeler, marketler, ofisler, lokantalar, konutlar, işyerleri, anaokulları, kreşler, eğitim kurumları, spor salonları, kuaförler, güzellik merkezleri gibi tüm mekânlarda kullanabilirsiniz.